Elektrikli Araba Şarj İstasyonu Nedir?

Elektrikli araçlar giderek daha popüler hale geliyor. Özellikle teknoloji geliştikçe ve yakıt fiyatları arttıkça giderek daha fazla insan benzinle çalışan arabalardan elektrikli araçlara geçiyor. Elektrikli arabalarla ilgili en büyük endişelerden biri pil ömrüdür. Çoğu insan, sürüş sırasında arabalarının şarjının biteceği konusunda endişelenmek istemez. Bu sebeple ülkemizde öncelikle elektrik şarj istasyonları noktalarının artmasını bekleyen kullanıcılar mevcut.

Eğer elektrikle çalışan bir araca sahip olmak veya satın almak istiyorsanız, birincil güç kaynağınız olarak yakıt yerine elektrik şarjını kullanıp kullanamayacağınıza öncelikle dikkat etmelisiniz. Ancak elektrik şarj istasyonları sayısı günden güne artmakta ve bu sebeple bu konu artık bir endişe kaynağı olmaktan çıkmaktadır.

Elektrikli araba şarj istasyonu kısaca, elektrikli bir aracı elektrik kaynağına bağlayan ekipmandır ve ana görevi elektrikli bir aracı hareket halinde tutmak için pilini şarj etmektir. Bazı elektrik şarj istasyonları akıllı ölçüm, ağ bağlantısı gibi gelişmiş özelliklere sahipken diğerleri daha basit ve yalnızca şarj etme odaklıdır.

Şarj istasyonları aynı zamanda elektrikli araç tedarik ekipmanı (Electric Vehicle Supply Equipment – EVSE) olarak da adlandırılır ve özel şirketler tarafından perakende alışveriş merkezlerinde veya halka açık otoparklarda sağlanır. Bu sebeple elektrik istasyonları olarak da düşünebilirsiniz.

Elektrikli Araçlar ile Geleneksel Motorlu Araçlar Arasındaki Temel Fark Nedir?

Elektrikli araçlar sıfır emisyon üretirken, içten yanmalı motorlu arabalar çalıştırılır çalıştırılmaz karbon emisyonlarını havaya salmaktadır.

Elektrikli araçlar benzin veya dizelle değil elektrikle çalıştıkları için temizdir. Yakıt doldurmak yerine, Elektrikli araçları, elektrikli araç şarj ünitesinde şarj edilmesi gerekmektedir.

Elektrikli Araba Şarj İstasyonu Nasıl Çalışır?

Tüm arabaların aküleri vardır ancak çoğu araçta bunlar motoru ateşlemek için kullanılan nispeten küçük – 12,6 volt ve benzeri akülerdir. Elektrikli bir aracın aküsü ise farklıdır. Genellikle 100 kilovat saate kadar elektrik depolayabilen çok daha büyük bir lityum iyon pildir. Bu pillerin tam kapasiteye ulaşması için uzun süre takılı kalması gerekir. Elektrikli bir arabayı standart bir 120 voltluk prize takabilirsiniz, ancak tam şarj olması aracın bataryasına bağlı olarak bir gün veya daha uzun sürebilir.

Elektrikli araç şarj istasyonları ise standart bir prizden alabileceğinizden daha yüksek hızlarda şarj etmek için iki farklı ünite sistemine sahip olacak şekilde özel olarak tasarlanmıştır. Bunlardan ilk AC olarak belirtilen alternatif akım, ikincisi ise DC olarak gösterilen doğru akımdır.  Elektrikli araçların şarjı bu iki tip istasyon üzerinden yapılır.

Alternatif Akım (AC) Şarj İstasyonu

Elektrik dağıtım şebekesinden evlerimize, işyerlerimize gelen standart güç AC yani alternatif akıma sahiptir. Bu nedenle günlük hayatımızda kullanımımız AC altyapısı olduğu için elektrikli araç şarj etme işleminde de birçok marka AC elektrikli şarj ünitesi elektrikli araba şarj istasyonunu kullanmaktadır. AC tipi şarj istasyonları, elektrikli araçları şarj etmenin en ucuz yollarından biri olsa da gücünün düşük olması sebebiyle şarj işleminin uzun sürdüğü bir yöntemdir. AC şarj istasyonlarının maliyeti düşük ve elektrikli araçlar için en yaygın kullanılan şarj istasyonlarıdır. Çoğunlukla iş yerlerinde ve alışveriş merkezlerinde kurulur.

Özellikleri:

• Batarya kapasitesine bağlı olmakla birlikte tamamen dolum yapma süresi DC’ye göre uzudur.
• Maliyeti DC ‘ye göre daha düşüktür.
• Çalışma frekansı 50 hz ile 60 hz aralığında yer almaktadır.
• Kurulumu için düz bir duvara monte edilir
• Bu istasyondaki şarjların güç seviyeleri 3,7 kW, 7,4 kW, 11 kW ve 22 kW olmak üzere dört çeşittir.
• Bu istasyonda kullanılan akım tipi kısıtlıdır.
• Elektrikli arabaya yerleştirilen AC-DC akım dönüştürücü ile şarj olunmaktadır.

Doğrusal Akım (DC) Şarj İstasyonu

DC ünite şarj istasyonları başka bir deyişle hızlı şarj istasyonu olarak adlandırılmaktadır. Yukarıda bahsedilen Alternatif Akımın AC-DC akım dönüştürücü ile Doğrusal Akıma dönüştürülmesi işlemi bu elektrikli araba şarj istasyonunun temel özelliğidir. Bu istasyonlarda araçlara bu dönüştürücüyü yerleştirmeye gerek olmadan istasyonda dönüşüm yapılarak araca şarj yapılmaktadır. DC şarj istasyonlarının kapasitesi yaklaşık olarak 22 – 450 kW arasında değişmektedir. AC istasyonuna göre daha az bulunmaktadır ve büyüklük olarak daha büyük bir alanı kapsamaktadır. Genellikle şehirlerarası yerlerde bulunmaktadır.

Özellikleri:

• Araçları diğer istasyonlara kıyasla çok daha yüksek hızlarda şarj etmektedir.
• Dolayısıyla araçların tamamen dolum süresi oldukça kısadır.
• İstasyonun kurulum maliyeti, diğer elektrikli araba şarj istasyonu kurulum maliyetlerine göre (AC) daha fazladır.
• 4-5 adet elektrikli aracı aynı anda dolduracak bir güce sahiptir.
• Tek veya çift soket seçeneklerine sahiptir.

AC ve DC Araç Şarj İstasyonlarının Farklılıkları Nelerdir?

AC vd DC Şarj istasyonlarına karşılaştırmalı olarak bakacak olursak karşımıza aşağıdaki gibi bir tablo çıkacaktır.

EPDK’nın Belirlediği Araçlar İçin Şarj İstasyonu Kurulum Şartları

Elektrikli araçların elektrik enerjisini sağlayabilmeleri için kurulan şarj ağına bağlı istasyonların işletilebilmesi ve şarj istasyonlarının hizmete sunulması ile ilgili usul ve esasları içeren “Şarj Hizmeti Yönetmeliği” (Yönetmelik) ile “Şarj Ağı İşletmeci Lisansı İşlemleri İle İlgili Başvurulara İlişkin Usul ve Esaslar” (Usul ve Esaslar) 2/4/2022 tarihli ve 31797 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve yürürlüğe girmiştir.

• Elektrikli araba şarj istasyonu kurmak için Lisans sahibi olunması gerekmektedir.
• Sadece elektrik lisansına sahip firmalar belirlenmiş olan kWh birim fiyatı ile kar edebilir.
• İş yeri açma ve çalışma ruhsatı kapsamında ticari faaliyet amacıyla sarj istasyonları kurulmalıdır.
• Dağıtım şirketine elektrikli araba şarj istasyonunun kurulu gücü hakkında tüm detaylar bildirilir.

Elektrikli Araba Kaç Saatte Şarj Olur?

Elektrikli arabalar kac saatte sarj olur sorusuna yanıt verecek olursak; Elektrikli bir arabayı şarj etmek için gereken süre, aracınızın pilinin ne kadar büyük olduğuna ve ne tür bir elektrikli araba şarj istasyonu olduğuna bağlıdır. Çoğu ev tipi elektrik şarj istasyonları ve halka açık(mobil) elektrikli araba şarj istasyonu Seviye 2 şarj cihazıdır.

Elektrikli oto şarj istasyonları 240 voltluk olan Seviye 2 şarj cihazı, bir Nissan LEAF veya Tesla Model 3’ü yaklaşık sekiz saatte şarj edebilen normal bir prizden daha hızlıdır.

Ancak bir de DC hızlı şarj istasyonları yani hızlı şarj ünitesi mevcut ve bu istasyonlar çok daha güçlüdür. 480 volta kadar güç sağlar ve şarj sürelerini bir saatin bile altına indirirler. Hele ki Tesla, Supercharger istasyonlarında 320 km menzili 15 dakikada doldurabileceğinizi iddia ediyor.

Bununla birlikte, sık sık hızlı şarj, pilinizin zamanla kalitesini düşürebilir, bu nedenle aceleniz olduğunda DC şarj cihazlarını ve günlük kullanım için Seviye 2 şarj cihazlarını kullanmak en iyisidir.

Elektrikli Arabalar Seyir Halinde Şarj Olur mu?

İçten yanmalı motora sahip bir arabada yavaşladığınızda veya frene bastığınızda teknik olarak aslında motorunuzun ürettiği enerjiyi boşa harcamış oluyorsunuz. Elektrikli arabalarla ilgili ilginç bir gerçek de, siz sürüş esnasındayken enerji tasarrufu yapmak için rejeneratif frenleme kullanıyor olmalarıdır.

Rejeneratif frenleme, hareket halindeki bir aracın kinetik enerjisini hemen kullanılabilecek veya ihtiyaç duyulana kadar muhafaza edilebilecek hale getiren bir enerji geri kazanım mekanizmasıdır. Kısaca, rejeneratif frenler, kinetik enerjiyi geri dönüştürür ve pili yeniden şarj etmek için kullanır. Yani elektrikli aracınız ile yoldayken az da olsun şarj olduğunu söylemek doğru olacaktır. Bu mekanizmada elektrikli çekiş motoru, disklerde ısı olarak oluşan ve kaybolacak olan enerjiyi geri kazanmak için aracın momentumunu kullanır. Bu yöntem, geleneksel fren sistemlerinden farklıdır. Rejenerasyon, aracın genel verimliliğini artırmanın yanı sıra, mekanik parçalar hızlı bir şekilde aşınmayacağı için fren sisteminin ömrünü önemli ölçüde uzatabilir.

Elektrikli Arabanın Yoldayken Şarjı Biterse Ne Olur?

Elektrikli araç sürerken piliniz biterse, yakıtla çalışan araçlarda olduğu gibi en yakın benzin istasyonuna yürüyerek gidip sizi bir elektrikli araba şarj istasyonu na götürecek kadar benzin alıp dönemezsiniz. Bu sebeple yüksek ihtimalle sizi en yakın şarj noktasına götürmesi için bir çekici çağırmanız gerekecektir.

Çoğu elektrikli araçlar kontrol panelinde size kalan tahminini menzilinizi gösterir. Bu yanlış olabilse de (özellikle yokuş yukarı veya diğer olağandışı koşullarda kullanıyorsanız) bir sonraki elektrikli araba şarj istasyonu için planlamanıza veya acil elektrikli araba şarj istasyonu ihtiyacınızı belirlemenize yardımcı olacak kadar doğru olacaktır.

İyi haber şu ki, akünün bitmesi araca zarar vermez ve elektrikli aracınızın şarjı gerçekten bitmeden önce aracınız bolca uyarı verir.

Elektrikli Araç Çalışmadan ve Şarj Olmadan Ne Kadar Süre Durabilir?

Uzun bir süreliğine şehir dışına çıkmayı mı düşünüyorsunuz ve elektrikli aracınızı her zamanki park yerinde bırakmanın uygun olup olmadığı konusu herkes için merak unsurudur. Yüksek ihtimalle, elektrikli aracınız için bu sorun olmayacaktır çünkü elektrikli aracın aküsü, kullanılmadığı zamanlarda aylarca şarjını koruyabilecek şekilde tasarlanmaktadır.

Bunun yanı sıra elektrikli arabanızı uzun süre tamamen dolu veya tamamen boş bırakmamalısınız. Her iki durum da kalıcı pil hasarına sebebiyet verebilir. Bu durumun önüne geçmek için ise alabileceğiniz en iyi önlem elektrikli aracınızı yaklaşık %80 oranında şarj etmeniz ve varsa arabanızı güç tasarrufu moduna veya uyku moduna geçirmeniz olacaktır.

Ayrıca, arabanızı doğrudan güneş ışığı altında veya 40 dereceden fazla ısınan kapalı bir garajda bırakmamanız gerekmektedir Yüksek sıcaklıklar da keza pili bozabilir.

Elektrikli Arabaların Soğuk Havalarda Şarjı Azalır Mı?

Aşırı ısınma elektrikli araçlar için kesinlikle kötü, peki ya soğuklar? Yapılan araştırmalara bağlı olarak soğuk havalarda araçların şarjlarının %12’si ile %41’i arasında kayıp oluşabiliyor. Ancak aynı şekilde geleneksek fosil yakıtlarla çalışan araçlar da soğuk havalarda zorlandığı için daha fazla enerji tükettiği de bilinmektedir.

Elektrikli Araba Şarj İstasyonu Nedir ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İlginizi Çekebilir: Güneş Enerjisi Bataryaları: Lityum İyon Kullanımı